Avqustun 17-də Rusiya Federasiyasının Prezidenti Vladimir Putin və Moskva meri Sergey Sobyanin üçüncü Moskva Mərkəzi Diametrini (MMD) təntənəli şəkildə işə saldılar.
MMD Moskva aqlomerasiyasında sorunsuz məkan yaradan yerüstü metro yaratmaq üzrə Rusiyada və dünyada ən böyük sərnişindaşıma layihələrindən biridir. Öncəki iki diametrdə yol hərəkəti 21 noyabr 2019-cu ildə təmin edildi. Layihə rekord qısa müddətdə – 2 il ərzində həyata keçirilib. Onlar işə salındıqdan sonra 600 milyondan çox sərnişin daşınıb.
MMD-3, şimal-qərb və cənub-şərq bölgələrini birləşdirən 85 km uzunluğunda yeni bir dəmir yolu xəttidir. Hazırda 38 stansiya işə salınıb. Tezliklə daha üçü: Mitkovo, Malino və Rijskaya stansiyaları işə salınacaq. MMD-3 Moskvanın 24 rayonundan və Moskva vilayətinin 4 rayonundan keçir. Bu o deməkdir ki, daha 3,5 milyon sakin yerüstü metrodan istifadə edə biləcək. Sərnişinlərin metroya, o cümlədən Böyük Dairəvi Xəttinə, həmçinin Moskva Mərkəzi Halqasına və digər diametrlərə keçid etmələri üçün üçün 21 variantdan istifadə etmək imkanı var. MMD-3 üç metro xəttinin 15%-ə qədər yükünü azaldacaq. MMD-3 stansiyalarının yaxınlığındakı magistral yollarında gündəlik 6,9 min avtomobilin hərəkəti azalacaq. Atmosferə atılan zərərli tullantıların azaldılması ildə 36 min tona qədər olacaq.
MMD-3 üzərində işləyərkən tamamilə yeni bir keçid marşrutu yaradıldı. Bütün Moskva ərazisi üzərindən əvvəllər bir-biri ilə əlaqəsi olmayan dəmir yolu xətlərini birləşdirən yeni birləşdirici yol hissəsi (budaq) tikildi. Şəhərin tam mərkəzində nəqliyyatın hərəkəti dayandırılmadan genişmiqyaslı və mürəkkəb iş aparıldı – Elektrozavodskaya metrostansiyasının yaxınlığında (3-cü xətt) Mitkovskaya budağı faktiki olaraq yenidən yaradıldı. Əvvəllər şəhəriçi sərnişin dəmir yolu əlaqəsi üçün belə bir seçim imkanı mövcud deyildi, belə ki, cənub-şərqdən şimal-qərbə yollanmaq üçün sərnişinlər Kazansky və Leninqrad stansiyalarına qədər marşrut qurub daha sonra yollarını metro ilə davam edirdilər.
Müxtəlif dəmir yolu xətlərini birləşdirmək üçün Mitkovskaya birləşdirici budağı, o cümlədən 400 metr uzunluğunda tunel və bir sıra iri süni tikililər həmçinin infrastruktur obyektləri, o cümlədən Moskva nəqliyyat standartlarına cavab verən müasir Zelenoqrad-Kryukovo stansiyası yenidən quruldu. Yaxın gələcəkdə burada Sankt-Peterburq-Moskva sürət xəttinin qatarları üçün stansiya da fəaliyyət göstərəcək.
Bundan əlavə, Moskva şəhərinin nəqliyyat institutları Moskva vilayətindəki stansiyalar üçün yeni nəqliyyat sxemlərini işləyib hazırlayıblar. Həmin sxemlər Moskva vilayətindəki MMD stansiyalarından yerüstü nəqliyyat stansiyalarına keçərkən sərnişinlərin yolunu qısaltmaq, həmçinin bu yolu daha rahat etmək üçün yaradılmışdır.
Yeni diametrin sərnişinlər üçün əsas üstünlükləri bunlardır:
• Sərnişin yerlərinin sayının 2 dəfə – gündə 0,9 milyondan 1,9 milyona qədər artması. Hətta pik saatlarda vaqonlar nəzərəçarpacaq dərəcədə genişlənəcək;
• Qatarların hərəkət tezliyinin 1,5 dəfə artması – pik saatlarda qatarların hərəkət intervalı cəmi 5,5 dəqiqə olacaq. Gündəlik fasilələr tamamilə ləğv edilir;
• Gediş haqları 3,5 dəfəyə qədər azaldılır.
MCD-3 sərnişinlərinin daşımaları 30 müasir İvolqa (11 ədəd) və EP2D (19 ədəd) qatarı ilə həyata keçiriləcək. Leninqradski və Kazanski dəmir yolu stansiyalarına gedən ənənəvi şəhərətrafı marşrutlarda sərnişinlərə 33 Lastochka qatarı, 18 EP2D qatarı və 41 ED4M qatarı xidmət göstərəcək. 2024-cü ildə əvvəlki nəsil ED4M qatarları dəmir yolu stansiyalarına gedən marşrutlarda müasir modellərlə əvəz olunacaq. Beləliklə, gələn il 100% yenilənmiş vaqonlar uzaq şəhərətrafı ərazilərin marşrutları üzrə hərəkət edəcək. Diametral marşrut üzrə artıq 100% yeni qatarlar hərəkət edir.
Moskvada və Mərkəzi nəqliyyat qovşağında sərnişin daşımalarının inkişafı üçün gələcək planlara üç böyük layihənin həyata keçirilməsi nəzərdə tutulur:
• MMD-5 diametrinin işə salınması;
• Moskva ilə Federasiyanın ən yaxın subyektlərinin iri şəhərləri (region mərkəzləri) arasında sərnişin daşımalarının modernləşdirilməsi;
• Sürətli dəmir yolu magistralları sisteminin (SDM) yaradılması.
Hal-hazırda yenilənmiş rahat qatarlar cədvələ uyğun olaraq diametrlərdə hərəkət edir, metroya və Moskva Mərkəzi Halqasına (MMH) keçid pulsuzdur. MMD-1 və MMD-2 Moskvanın 40-dan çox rayonunu və Moskva vilayətinin bir sıra şəhərlərini birləşdirdi. MMD-1 və MMD-2 marşrutları MMD layihəsinin işə salınmasından əvvəl mövcud dəmir yolu şəbəkəsinin əsasında yaradılıb. İstismara verildikdən öncə infrastrukturun genişmiqyaslı transformasiyası aparıldı və hələ də davam edir.
