Ermənistanın hərbi-siyasi rəhbərliyinin indi hansı təxribat hazırlığı gördüyünü söyləmək çətindir. Belə görünür ki, Nikol Paşinyana daha hiyləgər oynamaq tapşırığı verilib. Belə olmasaydı, erməni baş nazir dünən birdən-birə Azərbaycanla sülh müqaviləsi imzalamağa hazır olduqları ilə bağlı bəyanat verməzdi. Təbii ki, Nikol Paşinyandan Azərbaycana qarşı təxribatların bir-birini əvəz etdiyi bir vaxtda Ermənistandan konstruktivlik gözləmirik.
Lakin Paşinyanın parlamentdə çıxışı zamanı verdiyi əsas mesaj belə oldu ki, “Ermənistan Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tam şəkildə tanıyır”. Bəs, rəsmi İrəvanı birdən-birə belə bəyanat səsləndirməsinə nə vadar etdi?
1. Nikol Paşinyan bayraq təxribatından və əsgərimizə qarşı zorakılıq kadrlarından sonra Ermənistanın əsl simasının dünyaya nümayiş etdirməsini qabaqlamaq, əslində ermənilərin sülh tərəfddarı olduqları görüntüsü yaratmaq üçün bir addımdır.
2. Fırtınadan öncə bir səssizlik olar. Paşinyanın araya su səpməyə hesablanmış kimi görüntü yaradan bu ikibaşlı çıxışının ardının yaxşı gələcəyinə ümid etmirəm. Paşinyanın Azərbaycan SSR-nin sərhədlərini tanıyırıq deməsi – hüquqi cəhətdən Qarabağı da qonşu dövlətin ərazisi kimi qəbul etməsi kimi başa düşülməlidir. Lakin məlumdur ki, Ermənistanda tez-tez 1988-ci ilin keçmiş Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətinin qondarma qərarına istinad edilir. Odur ki, saxta tarix üzərindən daim Bakı və Ankaraya qarşı məkirli niyyətini işə salan ermənilərin bu cür bəyanatlarına inanmaq özünü aldatmaqdan başqa bir şey deyil.
Başına gələn başmaqçı olar
Ermənistan çox yaxşı bilir ki, əslində onun bu çıxışı Bakının tələb etdiyi məsələdir və ərazi bütövlüyü qarşılıqlı şəkildə tanındığı təqdirdə, sülh müqaviləsi imzalanmalıdır. O zaman sual yaranır: müqavilə niyə imzalanmır?
3. Çox sadə, demək ki, Paşinyanın bu fikirlərinin arxasında tamam ayrı məsələlər dayanır. Onlardan biri də havadarlarının dəstəyi ilə yeni və irimiqyaslı təxrbat hazırlığında olan Ermənistan, bu fırtına öncəsi diqqəti özündən yayındırmaq, indidən özünü haqlı duruma salmaq niyyətini güdür. Müəyyən bir vaxtdan sonra ermənilər Qarabağda və yaxud Zəngəzur istiqamətində Azərbaycana qarşı hansısa bir insident törədəcəyi təqdirdə beynəlxalq ictimaiyyət qarşısında özlərinə haqq qazandırmaq üçün artıq zəmin hazırlayır desək, daha doğru olar.
Paşinyanın bu ikibaşlı bəyanatına elə ilk adekvat cavab da məhz dövlət başçısı İlham Əliyevdən gəldi. Dövlət başçısı ötən gün Salyan şəhərində Azərbaycan Televiziyasına müsahibəsi zamanı Ermənistan rəhbərliyinə Bakının artıq konkret addım gözlədiyi mesajını verdi:
“Alma-Ata Bəyannaməsini əsas götürüb bunun üzərində sülh müqaviləsinə hazır olduğunu göstərən Ermənistan artıq rəsmən bəyan etməlidir ki, Qarabağ Azərbaycandır”.
Prezidentin bu bəyanatı ötən gün ölkəsinin parlamentində növbəti dəfə “Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıyırıq. Sülh müqaviləsi imzalamağa hazırıq” açıqlamaları ilə yadda qalan Nikol Paşinyana yerində, zamanında verilən ən doğru reaksiya oldu.
Çünki dövlət başçısı başda olmaqla bütün Azərbaycan bu zamana kimi Nikol Paşinyanın bu tipdə bəyanatlarını son 3 ilə yaxın müddətdə bir neçə dəfə eşidib. Ən sonuncu dəfə anoloji hadisə Nikol Paşinyan tərəfindən ölkəsinin parlamentində ötənilki çıxışında da səsləndirilmişdi, o, Ermənistanın Qarabağ yükünü daşımadığını bildirmişdi. Ancaq Paşinyan həmin çıxışından sonra nəinki hər hansı bir addımı ilə nəzərə çarpdı, bu azmış kimi Azərbaycana qarşı yeni təxribatlara, manipulyasiyalara rəvac verən fikirləri, bəyanatları ilə gündəmə gəldi. Ona görə də Paşinyanın bu cümləsində qeyri-adi heç nə yoxdur, təkrarlanan fikirlər, buna kimi deyilmiş söz toplusu mənzərəsi yaradır.
Azərbaycan lideri də erməni baş nazirə bildirmiş oldu ki, İrəvan həqiqətən də sülhə hazırdırsa, bu məsələyə nöqtə qoymaq üçün artıq praktiki addım ataraq bunu isbatlamalıdır. Əks halda Azərbaycanı qandırdığınıza ümid etməyin. Biz sizin boş vədlərinizə inanacaq qədər sadəlövh deyilik, sizin xislətiniz də, niyyətiniz də bizə çox yaxşı bələddir.
Halva-halva deməklə ağız şirin olmaz
Rəsmi Bakıya 44 günlük müharibədən sonra geosiyasi vəziyyətlə bağlı mənzərə daha da aydınlaşdı. Azərbaycan əsl dostunun-düşmənin kimliyini dəqiqləşdirdi, kimdən hər an istənilən pisliyi istisnasız görməyin mümkünlüyü anladı.
Reallıq ondan ibarətdir ki, regional güclər sülh müqaviləsinin imzalanmasına asanlıqla imkan vermək niyyətində deyillər. Nikol Paşinyan ümidverici bəyanatla diqqət mərkəzinə düşsə də, məsuliyyəti üzərinə götürəcəyi inandırıcı deyil.
Məhz regional güclər sülhə mane olmaq üçün separatçıları əllərində bir rıçaq kimi görürlər və o səbəbdən onların bölgədə mövcudiyyətini qoruyub saxlamaq üçün bu gün əllərindən gələni edirlər. Qondarma rejim qalıqlarının Qarabağdakı “vəzifə oyunları” də məhz bu məkirli planın tərkib hissəsidir.
İlham Əliyev müsahibəsi zamanı “Dünyada təhdidlər artır, təhlükələr artır. Düzdür, biz İkinci Qarabağ müharibəsində düşmənin başını əzərək möhtəşəm Qələbə əldə etmişik. Ancaq Ermənistanda revanşist qüvvələr yenə baş qaldırır, biz istənilən vəziyyətə hazır olmalıyıq və elə bir ordu yaratmalıyıq ki, dünya miqyasında nümunəvi olsun və ən güclü ordulardan biri olsun. Yenə də demək istəyirəm, biz hər bir vəziyyətə hər an hazır olmalıyıq”, – deməklə isə Ermənistanın Azərbaycana qarşı təxribatlarının davamının istisna edilmədiyini, hətta bunun növbəti dəfə eskalasiya ilə nəticələcək həddə çatmaq ehtimalına bir işarədir.
Prezident bununla eyni zamanda daxili auditoiyaya mesaj vermiş oldu ki, düşmən ölkənin rəhbər şəxsləri çox sülhdən danışsalar da, ortada praktiki bir addım yoxdur. Ermənistan sülh imzalamaq niyyətini hələ də göstərmir və proseslərin bu tempdə davam etməsi danışıqları sonlandırmaq məqsədi daşıyır. Danışıqlar sonlanacaqsa, o zaman sülh üçün hərb amili zərurəti ortaya çıxacaq. Eyni zamanda İlham Əliyevin bu bəyanatından o qənaətə də gələ bilərik ki, dövlət başçısı Ermənistanla sülhün imzalanmadığı təqdirdə savaşımızın bitdiyini düşünmək Azərbaycan üçün erkən qərar, tələskənlik olar.
Dövlət başçısı eyni zamanda separatçıları alət olmaqdan, bölgədəki varlıqlarını təxribatların iştirkaçısı olmaqla isbatlamaqdan əl çəkmələri üçün bəlkə də son xəbərdarlığını etdi. Əliyev açıq şəkildə bəyan etdi ki, Qarabağ separatçıları bunu qulaqlarında sırğa etsinlər ki, Azərbaycanın səbri ilə oynamaq olmaz:
Prezident: Separatçı təlxəklər toplusu bilməlidir ki, səbrimizlə oynamaq olmaz
Hazırda özləri üçün qondarma adlar uyduran separatçılar, – biri özünü prezident adlandırır, biri özünü nazir adlandırır, biri nə bilim nə parlament sədri adlandırır, – bu təlxəklər toplusu, nəhayət bilməlidir ki, bizim səbrimizlə oynamaq olmaz:
“Sadəcə olaraq, bu zəlilər, bu yırtıcı heyvanlar, separatçılar qoymurlar. Qoymurlar ki, bu insanlar rahat yaşasınlar, 30 il bunları girov kimi saxlayıblar. Ona görə mənim mövqeyim bundan ibarətdir, bunu hər kəs eşitsin, həm Ermənistan rəhbərliyi, həm bu gün onların arxasında dayanan qüvvələr, bizim iradəmizə heç kim təsir edə bilməz. Biz bunu sübut etmişik, müharibə zamanı və müharibədən sonra. Lazım olarsa, bir də sübut edərik istənilən formada”.
Xankəndinə açıq mətnlə mesaj:
✔️ ya Azərbaycan Bayrağı altında yaşayacaqlar
✔️ ya da ki, bölgəni birdəfəlik tərk edəcəklər
Qondarma rejim qalıqlarını “təlxəklər toplusu” elan edən Azərbaycan liderinin bu bəyanatını separatçılara ünvanladığı adi ritorika yox, atılacaq addımların anonsu hesab etmək olar.
Ölkə başçısının dünənki çıxışlarının əsas istiqamətində Ermənistan siyasi rəhbərliyi, və Qarabağdakı separatçılar dayandı desəm, yanılmaram.
Ermənistanın Qarabağ yükünü daşımadığını əməldə də göstərəcəyi təqdirdə regional təhülkəsizlik zəmatənə alınacaq, Azərbaycan çox təhlükəsiz şəkildə öz yarım qalan missiyasını tamamlamış olacaq. Paşinyan indi də lazımi sözlər deyib, bu dəfə də ardını gətirməsə, özünü də, ölkəsini də böyük bir təhlükə ilə qarı-qarşıya qoyacaq.
Nikol Paşinyan ölkəsinin və xalqının gələcəyini düşünərək Kremlin, Parisin və Tehranın təxribatçı dəstəyinə uymayaraq hərəkət etsə, sülhə yaxınlaşmaq mümkün olacaq, əks halda, yəni o qərarsızlığını davam etdirsə, məsələ yenə dalana dirənəcək ki, onun da nə ilə nəticələnəcəyini İlham Əliyev açıq və net şəkildə qarşı tərəfə bəyan etdi.
Təhməz Əsədov
Milli.Az
